Hiệu ứng Placebo là gì? Phương thức vận hành của hiệu ứng Placebo như thế nào ?

Cập nhật ngày: Thứ sáu, 29/03/2024 00:41:39
5/5 - (1 bình chọn)

Ngày đăng: 01/01/2022

“Hiệu ứng Placebo là gì?”

Đã bao giờ bạn mua một trong những tuýp kem đánh răng được khẳng định đem đến chất lượng trắng sáng rạng ngời, và dù không vượt trội như quảng cáo, bạn vẫn cảm thấy nó thực sự có tác dụng? Không chỉ riêng bạn đâu, hiện tượng này vô cùng phổ biến đối với hầu không còn cá nhân tiêu dùng bởi đằng sau những quảng cáo tưởng chừng như thông thường, các nhãn hàng đều hiện dùng hiệu ứng giả dược (Placebo effect) để kích thích niềm tin và cảm xúc của cá nhân tiêu dùng.

Hiệu ứng Placebo là gì?

Placebo là một trong những viên thuốc giả không có thành phần hoạt chất và không có tác dụng chữa bệnh, tuy nhiên có hình dạng tương tự thuốc thật khiến cá nhân bệnh tin rằng đó là viên thuốc thông thường.

Tuy chưa có bằng chứng khoa học chính thức nào lý giải và chứng thực cho lý thuyết này, tuy nhiên vào năm 1966, một trong những thí nghiệm đã cho thấy trong 55 ứng viên được lựa chọn để thử loại thuốc giảm đau mới có tên Trivaricaine (thực chất chỉ là hỗn hợp từ đường) bằng phương pháp kẹp đầu ngón tay, những cá nhân dùng thuốc lại có ít cảm giác đau đớn hơn cá nhân không được cung cấp hỗn hợp thuốc giả này.

Nguyên nhân là do bệnh nhân tin là bản thân được điều trị bệnh nhờ những viên thuốc, từ đó kích hoạt cảm giác tích cực và tưởng rằng cơn đau đã được thuyên giảm. Hiệu tượng này thời nay không chỉ còn được ứng dụng trong y học, mà còn được áp dụng trong ngành quảng cáo như một trong những thủ pháp tâm lý, với thuật ngữ chính thức là “Placebo Effect” (Hiệu ứng giả dược).

>> Xem thêm: Meme Marketing là gì? Những điều cần lưu ý để tối ưu Meme Marketing ?

Theo đó, hiệu ứng giả dược ảnh hưởng tới niềm tin và suy nghĩ của chúng ta về một trong những cá nhân, sự vật nào đó bằng phương pháp gán cho chúng những đặc tính và tính chất bất kì. Trong Marketing, hiệu ứng Placebo được các nhà quảng cáo dùng để hướng cá nhân dùng tin vào những đặc tính và tác dụng của mặt hàng. Đôi khi các hàng hóa không đem lại chất lượng mạnh mẽ như quảng cáo, tuy nhiên niềm tin ban đầu của khách đã “đánh lừa” họ rằng hàng hóa hoặc chiến lược Marketing đó thực sự tốt và có lợi cho họ.

Hiệu ứng Placebo đã và hiện được dùng như thế nào?

Nếu điểm qua những quảng cáo có dùng hiệu ứng giả dược, bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng nó luôn hiện diện trong cuộc hành trình chọn lọc và mua sắm hằng ngày. Dưới đây là những phương thức mà các nhãn hàng đã ứng dụng để tăng chất lượng trong việc xây dựng nhận thức hãng cho cá nhân tiêu dùng.

Thông qua việc kể chuyện (storytelling)

Có bao giờ bạn tin rằng hương vị của rượu vang sẽ ngon hơn nhờ vào việc lựa chọn ly? Điều này hoàn toàn nhiều khả năng với Riedel, hãng sản xuất ly uống rượu được nhiều người biết đến đến từ Áo khi xây dựng một trong những cốt truyện và dìu dắt ng tiêu dùng tin rằng “ly uống và rượu là một trong những cặp tình nhân không thể tách rời”, đem đến sự trọn vẹn khi thưởng thức. Từ đó, Riedel khẳng định rằng những chiếc ly của hãng sẽ là mảnh ghép hoàn hảo với mọi loại rượu, từ thông thường cho đến cao cấp.

Những chiếc ly của Riedel thực chất có hình dáng và chất liệu tương tự với những loại ly thông thường, thậm chí, những thử nghiệm “mù” (blind test) còn cho kết quả rằng uống rượu bằng ly Riedel không đem lại cảm giác khác biệt. Ấy vậy mà trong hàng loạt các buổi thử rượu tại Châu Âu, từ các chuyên gia thử rượu cho đến các khách, thậm chí cả Robert Parker Jr. – chuyên gia thử rượu hàng đầu của Mỹ, đều cho rằng uống rượu bằng ly Riedel ngon hơn.

>> Xem thêm: PHỄU MARKETING LÀ GÌ? CHƯƠNG PHÁP XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC TIẾP THỊ CHO TỪNG GIAI ĐOẠN CỦA PHỄU

Thí dụ khác chính là những chất lượng của rất nhiều hàng hóa được nâng tầm bằng những từ ngữ hoa mỹ, nhiều khả năng kể đến như các hàng hóa bột giặt, kem đánh răng hay mỹ phẩm. Các nhãn hàng đều đem ra lời khẳng định chắc chắn về tác dụng làm trắng sạch của bột giặt, nụ cười sáng khi dùng kem đánh răng hay lời hứa hẹn về vẻ ngoài tự nhiên của các hàng hóa trang điểm.

Những nhận định này được “thiên biến vạn hoá” thông qua sức sáng tạo không giới hạn của các hãng bằng phương pháp dùng ngôn từ và lồng ghép hàng hóa vào một trong những concept nào đó để nhiều khả năng tăng thêm sức hút của hàng hóa và định hướng niềm tin của cá nhân dùng.

Thủ pháp tâm lý khi bán hàng

Hiệu ứng giả dược không chỉ được dùng để tác động nhận thức về hãng và hàng hóa, mà còn cạnh tranh trực tiếp lên mặt trận bán hàng dựa lên nhiều yếu tố dễ nhận biết như giá cả, kích thước và phương pháp bày trí của hàng hóa. Chẳng hạn, chúng ta luôn tin rằng các hãng có giá bán cao hơn sẽ đem đến chất lượng tốt hơn. Bạn tin rằng một trong những hộp phấn trang điểm high-end (cao cấp) luôn tốt hơn so với mỹ phẩm cùng loại tuy nhiên giá bán thấp hơn, dù rằng đôi khi bạn sẽ nhận ra chất lượng của chúng là tương đương.

Giá cả

Starbucks chính là thí dụ đứng đầu khi áp dụng hiệu ứng Placebo trong giá cả và kích thước với mức giá chênh lệch nhiều giữa 2 ly Grande và Venti. Theo những nhân sự của Starbucks, món cappuccino ở 2 ly này có cùng một trong những lượng espresso, chỉ khác nhau một trong những chút về lượng đường và sữa, tương tự với các loại đồ uống khác. Về bản tính, ly Venti tuy cao lớn hơn tuy nhiên lại có hình dáng dài hơn, dẫn đến sự khác nhau về thể tích giữa 2 size là không nhiều so với giá bán, trong khi cá nhân dùng lại tin rằng mình đã được uống nhiều cafe hơn.

Kích thước

Bạn cũng nhiều khả năng bắt gặp hiệu ứng Placebo được áp dụng với kích thước của hàng hóa. Chẳng hạn, trong 2 hàng hóa với cùng kích thước và hương vị, 1 món hàng sẽ được quảng cáo có chứa nhiều thành phần hơn so với món còn lại. Khi này, bạn sẽ tin rằng hàng hóa có thêm dưỡng chất sẽ xứng đáng với giá tiền hơn. Fami là một trong những thí dụ dễ thấy khi sữa đậu nành nay được bổ sung thêm Canxi để tăng thu hút với khách, dù rằng kích thước và hương vị của sữa Fami thông thường hay loại sữa này là như nhau.

>> Xem thêm: [TÌM HIỂU] CSR LÀ GÌ ? CÙNG NHAU TÌM HIỂU VẬN HÀNH CSR CỦA VINAMILK

Cách sắp xếp sản phẩm
phương pháp sắp xếp hàng hóa

phương pháp bày trí trong các siêu thị cũng là yếu tố tạo ra chiến trường cạnh tranh trực tiếp cho nhiều nhãn hàng. Với những kệ hàng có ít hàng hóa hơn, cá nhân tiêu dùng sẽ lập tức tin rằng đây là hàng hóa chất lượng và bán chạy. Kèm theo tâm lý sợ món hàng sẽ không còn nhanh và khan hiếm (Scarcity) được kích hoạt, hàng hóa đó sẽ càng được săn đón và tiêu thụ hơn bao giờ không còn.

Tạm kết

nhiều khả năng nói, tâm lý học luôn là “miếng mồi” cho các nhà quảng cáo khi nhiều khả năng tác động vào tiềm thức con cá nhân, khó nhận biết bởi cá nhân tiêu dùng tuy nhiên lại đem đến chất lượng cao. Với hiệu ứng Placebo, ứng dụng của nó không chỉ dừng lại ở những yếu tố kể lên mà còn hiện hiện diện rất nhiều trong các hàng hóa quảng cáo khác. Tuy nhiên, đây cũng là con dao hai lưỡi cho các hãng nếu có lỡ “đánh bóng” quá đà cho hàng hóa, bởi sự hoa mỹ chỉ nhiều khả năng có tác dụng khi vừa đủ và dựa lên sự thật.

>> Xem thêm: Performance Marketing: Làm gì ? Và làm thế nào để trở thành một trong những Performance Marketing